De wettelijke garantie bij verkoop aan consumenten

Sinds juni 2022 is de nieuwe garantieregeling voor consumenten van kracht, wat betekent dat consumenten nu beter beschermd zijn tegen producten en diensten die in Europa niet conform zijn. De nieuwe regeling is het resultaat van een herziening van de Europese regelgeving.

De belangrijkste wijzigingen in de bestaande garantieregeling hebben betrekking op het bewijs dat een product of dienst al dan niet conform is: dit bewijs moet voortaan uitsluitend door de verkoper worden geleverd. Met deze wijziging vallen ook digitale inhoud en diensten binnen het toepassingsgebied van de verordening.

Bereik

De garantieregeling is van toepassing op de verkoop van consumentengoederen (bijv. een kledingkast, wasmachine, auto, enz.) door een professionele verkoper aan een consument voor een periode van twee jaar vanaf de levering van het goed of de dienst. De garantieregeling is dus alleen van toepassing in een B2C-context.

Welke rechten hebben consumenten onder de wettelijke garantie?

Consumenten hebben recht op minstens twee jaar kwaliteit als ze een product kopen. Maar wat als het product defect blijkt te zijn? In dat geval kan de professionele verkoper op basis van de wettelijke garantie jegens de consument aansprakelijk worden gesteld voor elk gebrek aan overeenstemming dat bestaat op het moment van levering van het consumptiegoed en dat zich manifesteert binnen twee jaar na die levering.

Een belangrijke vernieuwing: het vermoeden (en dus de bewijslast) over het al dan niet bestaan van een gebrek aan overeenstemming rust uitsluitend op de verkoper voor de duur van de wettelijke garantie. Onder de oude regels gold dit vermoeden alleen gedurende de eerste zes maanden na de bevalling. Na het verstrijken van deze eerste 6 maanden was het aan de consument om te bewijzen dat het gebrek niet zijn schuld was. Dit betekende in de praktijk dat consumenten slechts 6 maanden effectieve wettelijke garantie hadden. 

De tweede belangrijke vernieuwing is dat de regels voor wettelijke garantie nu ook gelden voor digitale inhoud en diensten waarvoor voorheen geen wettelijke garantie bestond. Hieronder vallen smartwatches, videogames, streaming, USB-sticks, apps, computerprogramma's en andere elektronische publicaties. Vanaf 1 juni 2022 geldt de wettelijke garantie van 2 jaar ook voor deze goederen en diensten. 

Mogelijke oplossingen

Als de consument een gebrek ontdekt, moet hij de verkoper zo snel mogelijk en in elk geval binnen twee maanden na het ontdekken van het gebrek op de hoogte stellen.

Naast mogelijke aanvullende schadevergoeding heeft de consument twee verhaalsmogelijkheden.

Ten eerste heeft de consument het recht om het product gratis te laten repareren of vervangen, naast een eventuele schadevergoeding. De keuze van het rechtsmiddel wordt aan de consument overgelaten.

In de tweede plaats - en als reparatie en vervanging niet mogelijk zijn of niet binnen een redelijke termijn of zonder ernstige overlast voor de consument kunnen worden uitgevoerd - heeft de consument recht op ontbinding van de koopovereenkomst of een passende verlaging van de aankoopprijs. De sanctie van ontbinding is onderworpen aan de aanvullende voorwaarde dat deze sanctie niet kan worden ingeroepen als het gebrek aan overeenstemming van geringe betekenis is.

Wettelijke bewijslast voor tweedehands goederen

De regels voor verkoop aan consumenten zijn ook volledig van toepassing op tweedehands goederen, wat betekent dat de garantieperiode van twee jaar ook geldt voor tweedehands goederen.

Een belangrijk verschil is dat de verkoper een garantieperiode van minder dan twee jaar kan instellen. Deze periode mag niet worden teruggebracht tot minder dan één jaar. Bovendien moet de verkoper de consument duidelijk en ondubbelzinnig informeren over de kortere garantieperiode. Doet de verkoper dit niet, dan wordt de garantieperiode verlengd tot twee jaar.

Naast de wettelijke garantie van 2 jaar bieden bedrijven soms een aparte eigen garantie.

Naast de wettelijke garantie van 2 jaar kunnen bedrijven een commerciële garantie bieden. Deze commerciële garantie kan natuurlijk geen invloed hebben op de wettelijke garantie. Bovendien bepaalt de wet dat de consument een certificaat van commerciële garantie moet krijgen, dat bepaalde belangrijke informatie moet bevatten:

een duidelijke verklaring dat de consument wettelijk recht heeft op gratis verhaal door de verkoper in geval van gebrek aan overeenstemming van de consumptiegoederen en dat de handelsgarantie deze verhaalsmogelijkheden onverlet laat; de naam en het adres van de verstrekker; de procedure die de consument moet volgen om nakoming van de handelsgarantie te verkrijgen; de aanduiding van de consumptiegoederen die door de handelsgarantie worden gedekt; en de voorwaarden van de handelsgarantie.

Duurzaamheid

De nieuwe consumentenregeling is niet alleen goed nieuws voor consumenten, maar is ook in het belang van het milieu.

Sommige producten hebben een abnormaal korte levensduur, precies omdat producenten het product zo hebben ontworpen dat het een korte levensduur heeft. Bedrijven hebben hier veel baat bij: hoe sneller een product verslijt, hoe sneller de consument verplicht zal zijn om het opnieuw te kopen. Bij producten die snel technologische veranderingen ondergaan, is het bovendien mogelijk dat de eigenaar van een oudere versie of een ouder model geen reserveonderdelen meer kan vinden voor producten van die versie of dat model. Zelfs als er reserveonderdelen beschikbaar zouden zijn, zijn de reparatiekosten bijna altijd onbetaalbaar.

Deze praktijk is fundamenteel in strijd met de normale verwachtingen van de consument, maar ook met een schreeuwende ecologische noodzaak.

De Europese wetgeving heeft een aantal initiatieven in deze richting genomen, waaronder Richtlijn 2019/771, die de basis vormt van de vernieuwde regels voor de verkoop aan consumenten.

Overweging 32 van de richtlijn stelt dat conformiteit inhoudt dat het goed voldoet aan de duurzaamheidscriteria die consumenten mogen verwachten.

Artikel 1649c, §3,4°, ingevoegd door deze nieuwe wet bepaalt dat, om conform te zijn, de goederen moeten voldoen aan de volgende vereisten, en meer specifiek;

"4° in hoeveelheid zijn en de kwaliteiten en andere kenmerken hebben, met inbegrip van duurzaamheid, ... . "

Dit is een welkome ontwikkeling.

Artikel 1649quater §5 van de Belgische wet bepaalt ook dat consumenten geïnformeerd moeten worden over updates, wat relevant is voor digitale producten.

Tot slot garandeert de nieuwe garantieregeling, zoals hierboven vermeld, een effectieve garantieperiode van 2 jaar, terwijl de effectieve periode onder de oude regeling slechts 6 maanden bedroeg. Deze aanpassing betekent ook een grote stap voorwaarts op het gebied van duurzaamheid. De twee jaar effectieve garantie zal fabrikanten aanmoedigen om duurzamer te produceren.

Als je aan consumenten verkoopt, raden we je daarom aan om je algemene voorwaarden te herzien.

Heb je vragen? We helpen je graag.

Denis Philippe
Avocat au barreau de Bruxelles